Wat is een ommeloper?
Een ’ommeloper’ is een pre-kadastraal boek uit het ancien regime. Soms wordt het ook een ‘landboek’ of ‘terrier’ genoemd. Een landmeter liep rond alle percelen om ze op te meten. Zo wist men wie welke grond bezat en gebruikte.
Een ommeloper bevat heel wat gegevens: de naam van de eigenaar, de gebruiker, de vorm en ligging van het perceel, de aanpalende eigenaars, de grootte en ook voor hoeveel het moet belast worden. Indien mogelijk wordt ook het toponiem opgenomen.
De Oostkampse ommeloper van 1721
Een ommeloper is samengesteld uit ‘beginnen’. Deze naam verwijst naar het feit dat de landmeter telkens op op een bepaalde plaats begon. Hij liep vervolgens zo om een bepaald gebied heen tot hij weer bij zijn beginpunt kwam. De heerlijkheid Oostkamp is zodoende onderverdeeld in 83 beginnen die zich situeren in Oostkamp, Waardamme, Ruddervoorde, Beernem, Wingene en Zwevezele.
Jan Demulder heeft de ommeloper getranscribeerd en een poging gedaan om de beginnen op een kaart vast te leggen. Hiervoor koos hij de ommeloper uit 1721 (Rijksarchief Brugge, INV. 129/10, nr. 255 t.e.m. 260).
Voorlopig zijn enkel de ‘beginnen’ in kaart gebracht die zich situeren op het grondgebied van de gemeente Oostkamp aan het eind van de 19de eeuw. Voor de stukken van de heerlijkheid Oostkamp in het huidige Ruddervoorde verwijzen we naar de kaart en beschrijving opgemaakt door Daniël Janssens en uitgegeven door Heemkring Ruddervoorde.
In de toekomst zal de transcriptie regelmatig worden aangevuld en, indien mogelijk, gesitueerd worden op de kaart. Aanvullingen of correcties zijn steeds welkom bij Jan Demulder via het contactformulier.
Update januari 2024: het document werd aangevuld met de heerlijkheid Oostkamp in Wingene en Zwevezele.